Tích cực vận dụng các giải pháp để hạn chế tình trạng nhận BHXH một lần

Những năm gần đây, tình trạng người lao động (NLĐ) nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần có xu hướng gia tăng, năm sau luôn cao hơn năm trước. Việc nhận BHXH một lần không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của NLĐ mà còn đặt ra thách thức đối với mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội của toàn Ngành nói chung và tỉnh Ninh Thuận nói riêng. Để hạn chế tình trạng này, BHXH huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận đã và đang phối hợp với các cấp, ngành thực hiện nhiều giải pháp hạn chế thấp nhất số người nhận BHXH một lần.

Chị Ngô Thị Thu Nguyệt ở xã Tri Hải, Ninh Hải, Ninh Thuận sinh năm 1971 đã nghỉ việc tại công ty do cắt giảm lao động. Chị đã đến bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính cơ quan BHXH huyện Ninh Hải để làm thủ tục nhận BHXH một lần. Chị Nguyệt tham gia BHXH được 13 tháng, thời điểm chị tới làm thủ tục là tháng 5/2023 và sau khi được cán bộ cơ quan BHXH huyện tư vấn, hướng dẫn đóng BHXH tự nguyện để hưởng lương hưu khi về già, chị Nguyệt đã hiểu và đồng ý tham gia tiếp tục song được thời gian chị đã liên hệ ngừng tham gia và vẫn quyết định nhận BHXH một lần, chị cho biết: “Hiện tại, tôi có thu nhập hằng tháng khoảng hơn 06 triệu vừa chi phí cho cả gia đình, vừa lo con cái học hành với bộn bề đủ thứ nên tôi đã quyết định nhận BHXH một lần để trang trải chi phí sinh hoạt và trang trải tiền học phí cho các con”.

Người lao động đến Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả TTHC cơ quan BHXH huyện để làm hồ sơ nhận BHXH một lần

Thời gian qua, do những tác động sau đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp, nhiều ngành nghề trên toàn quốc và việc cắt giảm nhân công, giảm việc làm ảnh hưởng tới thu nhập của NLĐ, dẫn đến nhiều NLĐ quyết định nhận BHXH một lần để trang trải cuộc sống. Bên cạnh đó, nhiều lao động còn chưa nhận thức được những thiệt thòi khi nhận BHXH một lần, chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt mà quên đi phần tích lũy sau này để hưởng lương hưu khi về già… hoặc có thể NLĐ vẫn nắm được những chính sách nhân văn của BHXH, vẫn hiểu rõ về già sẽ phụ thuộc vào người thân, cuộc sống không tự do tài chính… song NLĐ vẫn chọn nhận BHXH một lần và thực trạng có xu hướng gia tăng và độ tuổi, giới tính cũng có nhiều ảnh hưởng tới quyết định bảo lưu, tham gia tiếp hay nhận một lần. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến lợi ích lâu dài của người NLĐ mà còn gây khó khăn cho việc thực hiện mục tiêu BHXH toàn dân, ảnh hưởng đến công tác đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh nói chung và huyện nói riêng.

Ngay khi hưởng BHXH một lần, toàn bộ thời gian đã đóng BHXH trước đó của NLĐ không được bảo lưu, đồng nghĩa với việc NLĐ rời khỏi hệ thống an sinh xã hội, mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng - nguồn thu nhập ổn định, hữu ích khi về già. NLĐ còn mất đi cơ hội được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu để hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT, chăm sóc sức khỏe khi tuổi già; thân nhân của NLĐ không được hưởng chế độ tử tuất khi không may NLĐ qua đời…

Nhằm hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, BHXH huyện Ninh Hải đã và đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH; kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, xác định nhóm NLĐ có nhu cầu hưởng BHXH một lần để tuyên truyền, vận động, giải thích về những thiệt thòi của việc hưởng BHXH một lần. Trong trường hợp không may NLĐ bị mất việc làm, thay vì hưởng BHXH một lần, viên chức ngành BHXH sẽ tư vấn cho NLĐ đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề để vượt qua giai đoạn khó khăn. Ngoài ra, NLĐ có quyền bảo lưu thời gian tham gia BHXH và sau đó đóng tiếp bằng cách tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện để cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này.

Thực tế, không ít trường hợp sau khi được tuyên truyền, giải thích đã hiểu rõ những thiệt thòi khi hưởng BHXH một lần và thay đổi quyết định. Điển hình như trường hợp chị Đào Thị Huệ ở xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận có quá trình tham gia BHXH tự nguyện được 03 năm 02 tháng, chị đến bộ phận một cửa BHXH huyện để làm thủ tục nhận BHXH một lần. Sau khi được viên chức BHXH huyện tuyên truyền, tư vấn; chị vẫn quyết định chốt sổ bảo lưu thời gian đóng BHXH chờ ngày nhận một lần. Song viên chức cơ quan BHXH huyện vẫn tích cực thăm hỏi tình hình của chị và vẫn tư vấn, tuyên truyền chính sách để chị hiểu rõ hơn, kỹ hơn. Chị Huệ cho biết: “Tôi tham gia cho 02 vợ chồng cùng 01 người em trong gia đình, giờ để duy trì hưởng chế độ thời gian hơi dài, nhân viên thu phí cũng thay đổi thường xuyên, mỗi lần đóng thấy cảm thấy phiền hà đi lại nên tôi muốn rút BHXH một lần. Tuy nhiên, được cán bộ BHXH giải thích, tôi nhận thức được nếu rút BHXH một lần sẽ thiệt thòi hơn rất nhiều, nhất là sau này về già sẽ không có lương hưu, mất đi điểm tựa khi hết tuổi lao động. Và cán bộ cũng bảo tôi tham gia từng chặng một, đảm bảo tham gia đủ 05 năm đầu tiền và tiếp đến mục tiêu 05 năm tiếp theo để thấy khoảng thời gian được kéo gần lại hơn. Do đó, tôi quyết định đóng tiếp phương thức 06 tháng 01 lần để đảm bảo đủ thời gian 05 năm nếu có rủi ro qua đời người thân cũng giảm gánh nặng tài chính và sau khi hoàn thành chặng đầu tiên tôi sẽ tính tiếp chặng thứ 2”.

Nhân viên BHXH tư vấn trực tiếp cho chị Đào Thị Huệ

Cùng với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thời gian tới BHXH huyện tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ, đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, kịp thời giải quyết các chế độ chính sách, đảm bảo quyền lợi tối đa cho người tham gia BHXH, củng cố niềm tin của NLĐ đối với hệ thống BHXH.

Ngoài sự nỗ lực của ngành BHXH huyện, rất cần sự phối hợp đồng bộ của các cấp, các ngành, các cơ quan truyền thông đại chúng trên địa bàn trong công tác tuyên truyền, vận động, giúp người lao động yên tâm tham gia BHXH ổn định, lâu dài; tăng cường các biện pháp chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cải thiện điều kiện làm việc cho NLĐ…để hạn chế tình trạng nhận BHXH một lần.

Ánh Phượng – BHXH Ninh Hải